Oharra: Txirritaren bertso guztiak jabetza publikokoak dira, duela 80 urte baino gehiago hil zelako (1936an). Hemengo bertsoak Bertso jarri guztiak liburutik hartutakoak dira, jabetza publikoko Klasikoen gordailua bilduman dagoena.
1
Zeruko Aita, marka itzatzu
pekatarien pausuak,
Kantabria'ko deskalabroak
dirade lastimosuak;
arbola eder bat dala mediyo
jartzera nua bertsuak,
milla urtean mantendu gaitu
lau probintzia osuak.
2
Gutxienaz izan bear du
milla urte pasatua,
arbola aundi bat bada Gernika'n
aitona batek sartua;
aren azpian egin omen zan
fueroen juramentua,
orain argati deitzen diogu
arbola bedeinkatua.
3
Biba arbola maitagarria!
Biba kantabriatarrak!
Biba Bizkaia, Gipuzkoa'kin,
Alaba eta Naparrak!
Biba kortean gure fabore
dauden ministro bakarrak!
Beste gauzarik ez degu eskatzen:
biba lengo fuero zarrak!
4
Arbola maite zoragarriya,
etzaude gutxi kostia,
igartu arren ateratzera
atrebitutzen eztia;
zarra oraindik zutik daguala
aldatu dute bestia,
izugarrizko furiya dakar
izanagatik gaztia.
5
Arbola dago igartua ta
euskaldunak gaude triste,
ez det pentsatzen pasatu danik
munduan beste onenbeste;
orain gertatu zitekeanik
ere ez nuen nik uste,
milla urtean segitu duten
fueroak kendu dituzte.
6
Konbenioa egin zanean
arbola aldatu zuana,
motiborikan asko badu ta
aserre dago gugana;
ez da enkargu gutxi emanda
mundu ontatik juana,
defenditzera saia liteke
sentimenturik duana.
7
Arbola orren zain prinzipala
zan Bergara'ko partean,
arri sillarez inguratua
burnizko kaja batean;
milla zortzireun irurogei ta
amalaugarren urtean
satorrak fuerte ibilli ziran
ura ebaki artean.
8
Milla zortzireun irurogei ta
zortzigarrengo urtean
izar eder bat estali zuten
oroi askoren tartean;
lañoak fuerte korritu zuten
ura tapatu artean,
geroztik ez da egualdi onik
Kantabria'ko partean.
9
Ara izar au tapatu eta
zer egin zuten lenbizi:
fraileak eta monjak bidaltzen
konbentuetatik asi;
jesuitak eta misionistak
saltatu ziran igesi,
esaten zuten: «Gu gaituk orain
Españia'ko nagusi!»
10
Memorial bat eskribitu du
tunante batek Paris'a,
ango puerkoak firmatu eta
atzera bueltan Cádiz'a;
masoiak eta protestanteak
alkar arturik dabiltza,
erregerentzat egin nai dute
lege gaiztoko eliza.
11
Lendabiziko fueroen kontra
firmatu zuen gizona,
eskeleto bat bezela eginda
ez dago oso gizena;
dudarik gabe gogoratzen zaio
etzuela egin gauza ona,
kastigatzera bildur ezpanitz
esango nuke izena.
12
Fueroak kendu zituen ori
izenez ez det esango,
iltzen danean ez da orrentzat
salbaziorik izango;
gusto guztiyak kunplitu eta
ezta mundutik juango,
deseo diyot bizi dedilla
urte askoan ta ondo.
